![[Photo of the Author]](../../common/images2/JurgenPohl.jpg)
original in en Jürgen Pohl
en to tr : Özcan GÜNGÖR
![[Logo]](../../common/images2/article334/ScreenShot002.gif)
Yaratıcısının deneyimleri üzerine kurulmuş olan programda, programcı, istatistiğe yeni başlayanların çoüunun içine düştüğü zor durumun farkındaymış: yeni edinilmiş bilgileri genişletmek için (ya da yalnızca kendi ödevlerini ya da projelerini yapmak yerine), elde edebileceğin, bilgisayarına yüklü ve kullanımı kolay bir istatistik programına sahip olmak önemlidir. Bu düşünce ile Alan James Salmoni SalStat'ı geliştirdi ve GNU lisansı altında yayınladı. Programı, kendi ana sayfasından elde edebilirsiniz.
Ne yazıkki bu yazı istatistiğe bir giriş niteliğinde değildir. 'Kaynaklar' kısmında bu konu hakkında bazı bilgileri bulabilirsiniz. Aşağıda çizelgede, SalStat'ın ürettiği bazı istatistik ve test listeleri var:
| N (sayı) | aralık |
| toplam | eksik hücrelerin sayısı |
| aritmetik orta | geometrik orta |
| varyans | harmonik orta |
| standart sapma | çarpıklık |
| standart hata | basıklık |
| kareler toplamı | medyan |
| karelenmiş sapmalar toplamı | medyan mutlak sapma |
| değişim katsayısı | doruk değeri |
| minimum | çeyrekler açıklığı |
| maksimum | verilerin tek katman sayısı |
| t testi (ikili) | Pearsons korelasyonu |
| t testi (çoklu) | Spearmans sıra korelasyon katsayısı |
| 1 örnek işaret testi | Kendalls tau korelasyonu |
| 2 örnek işaret testi | İki serili r korelasyonu |
| varyans oranı için F testi | doğrusal regresyon |
| Wilcoxon sıra toplamı testi | varyansın (nesneler arasında) tek faktör analizi |
| Mann-Whitney U Testi | varyansın (nesnelerle birlikte) tek faktör analizi |
| Kolmogorov-Smirnov testi | Kruskall-Wallis H testi |
| İkili Permutasyon testi | Friedman testi |
SalStat'a bir göz atmadan önce bilgisayarınıza yüklemelisiniz, ama buna daha sonra
gireceğiz. Önce karşılaşacaklarınızla ilgili biraz fikir vermek istiyorum.
Programı
açtığınızda şu iki pencere ile karşılaşırsınız:
Aşağıdaki ekran resimlerinde önde olan ilk pencere ('salSat Statistics' başlıklı) birçok çalışma tablosu benzeri veri giriş hücrelerini gösterir: Buraya analiz edilecek örneklerimizin verilerini gireceğiz. Pencerenin en üsütnde sıradan bir araççubuğu var - tıklandığında aşağı doğru açılan seçebileceğimiz bir fonksiyonlar listesi çıkar.
Başlangıçta boş olan ikinci pencere ('SalStat Statistic - Output' başlıklı) çalıştırılmış olan testin istatistik sonucunu gösterir.
Hiçbirşey böyle bir programın üzerinde oynayabileceğiniz verilerle birlikte gelmemesinde daha korkutucu olamaz, ama programı yazan kişi, bilinen sonuçları olan bir dosyayı (testreport1.txt) programa ekleyecek kadar bilgeliik göstermiştir. Basitçe test verilerini tablonuza girin ve görmek istediğiniz istatistik ya da test çeşidini seçin ve "Okay" düğmesine basın. Sonuçlar çıkış ekranında görünecektir. Aşağıdaki pencereler sırasıyla işlenir:
Önceden boş olan 'SalStat Statistics - Output' penceresi (aşağıdaki ekran resminde, solda), testin sonucunu gösterir.
Program, kendi sayfasından indirilmeyi beklemektedir. Çeşitli işletim sistemlerine uygun seçenekler sunulmaktadır. Ben porgramı iki farklı işletim sistemi yüklü iki makinaya yükledim. Ayrıca, kaynak kodu da indirilebilir. Belki programlama (Python) becerilerinizle hava atmak istersiniz, kim bilir? Yüklemeyi denemeden önce, lütfen 'Basic Users Guide-Temel Kullanıcı Kılavuzu'nu okuyun. SalStat ana sayfasında 'Documentation' bölümü altında bulabilirsiniz. Klavuz, yükleme ile ilgili açık bilgiler vermektedir, burada bunları tekrar etmeyeceğiz. Lütfen ana sayfaya bir göz atın.
SalStat'ın çok kullanışlı bir diğer özelliği, kullanıcıların kendi betiklerini yazabilmleridir. İşlermleri otomatiklerştirme, kendi testlerini oluşturma, vb. yapmak olasıdır. 'Help' aracını ana parçası olan program klavuzunda, bunun nasıl yapılacağını ayrıntılı olarak bulabilirsiniz ('Scripting and Making Your Own Tests'). Bir bakın, betik yazmayla ilgili çok yardımcı bir tanıtım. Kullanıcıyı, betik yazmaya teşvik ediyor. 'Analyse'ın son aracı ile, aşağı doğru açılan listeden 'Scripting Window [Betik yazma penceresi]'u seçebilirsiniz- kendi betiğinizi girebilirsiniz: Kılavuzda verilen örnekleri deneyin, sizi bu bu özellikleri kullanmaya ikna edecektir.
Bazıları için küçük bir engel var: Program, Python ile yazılmış. Ciddi bir kişiselleştime yapabilmek için bu dili öğrenmelisiniz. Şanslıyız ki Python, açık bir dildir, yani ücretsiz. Onu Python sayfasından, çok gelişmiş talimatlarıyla (yeni başlayandan uzmanına kadar) indirebilirsiniz. Python ile uğraşmak istemiyorsanız onu olduğu gibi kullanabilirsiniz ama birazcık Python bilgisiyle programdan elde edeceğiniz faydayı fazlasıyla artırabilrsiniz.
SalStat, kolay kullanım göz önüne alınarak yazılmıştır. Kullanıcı bir listeden istediği istatistiği ya da testi çalıştırabilir. Kılavuz, bütün testlerin açıklamalarını veriyor ve hatta kendi sonuçlarının değerleri üzerinde bazı ipuçları da içeriyor. Genel olarak, ne yazık ki, temel istatistik bilgisine sahip olduğunuzu ya da bunu edinme aşamasında olduğunuz var saymaktadır.
Bir uyarı: Kariyerinize, bu program ile elde ettiğiniz sonuçları kullanan ümit verici bir bilimadamı olarak başlamadan önce yazarın önerilerine kulak verin ve yararlılığına onu test ederek kendinizi ikna edin. İstatistiğe yeni başlayanlar, kitaplarda bir çok örnek bulabilirler - mevcut bulunan verileri SalStat'a yükleyin ve sonuçları görün. Programı indirdiğinizde gelen test dosyası (testreport1.txt), diğer programlarla elde edilmiş sonuçları karşılatırmanıza olanak verir.